गुरुवर्य बाबूरावजी जगताप यांस अभिवादन

प्रांजळ भावे तुमच्या चरणी अर्पित हे अरविंद,

करितो मी सानंद तुम्हांला अभिवादन ’जयहिंद !’

खडकावरती करुनि मशागत तुम्ही फुलविला बाग

अपूर्व तुमची सेवा, गुरुजी अपूर्व स्वार्थत्याग

तुम्ही उधळिली चैतन्याची किरणे, जाती दूर

आणि उजळिला शिवरायाचा महाराष्ट्र महशूर

पवित्र तुमच्या तपे निर्मिले हे शिक्षणमंदीर

शिवरायाचे नाव ठेवुनी तुम्ही राखिले ब्रीद

वसिष्ठ-सांदीपनीसारखे ’शिक्षक’ आपण थोर

कितीक छोटे तुम्ही शिकविले राघव, नंदकिशोर

तेजस्वी शुक्रासम तुमचे प्रसन्ना जीवन गोड

सुगंध देते अखंड झिजुनी जीवन-चंदन-खोड

शिक्षण-क्षेत्री आघाडीवर सज्ज सदा राहून

समाज जागृत करण्या झटला उदंड कष्ट करुन

पूर्ण साठ पानांचा लिहिला ग्रंथ तुम्ही यशवंत

शतपत्रांचे सुवर्ण-लेखन पूर्ण करो भगवंत

फिटेल न कधी ऋण तुमचे जरि लक्ष अर्पिले होन

करुन घ्यावा गोड आमुचा हा बोरांचा द्रोण !


कवी - ग. ह. पाटील
कवितासंग्रहलिंबोळ्या

अहो, खानदेशस्थ सन्मित्र माझे !

अहो, खानदेशस्थ सन्मित्र माझे,

करी प्रेमभावे तुम्हा वंदने

तुम्हांला पुन्हा भेटुनी जीव धाला

मनी पौर्णिमेचे पडे चांदणे

मला अर्पिला शुद्ध सौहार्द ठेवा

अहो, धन्य मी भाग्यशाली खरा !

वृथा दूर सोडून गेलो तुम्हांला

करावी क्षमा दीन या पाखरा

तुम्ही लाविला वृक्ष जोपासिला तो,

किती भव्य आता दिसू लागला

इथे अश्रया पातले बाळपक्षी

फुटू लागला गोड त्यांना गळा

अशा भव्य वृक्षी कुणी एक पक्षी

बसे येउनी दूर देशाहुनी

पुरा रंगुनी जाय मेळयामधे या

कला आपली दाखवी गायनी

कुठे देश त्याचा, कुठे दूर कोठे

कुठे राहिले दूर मातापिता !

लळा लाविला, कोडकौतुक केले

सदा राहिला दक्ष त्याच्या हिता

तयाचे इथे अल्प वास्तव्य झाले

मधु स्वप्न गेले क्षणी भंगुनी

पिसारा उभारुन गेला उडूनी,

तया मारिली हाक सांगा कुणी ?

तुम्ही थोर आचार्य बंधूच माझे

अहो, तूमच्या काय वानू गुणा !

तुम्ही गाळिला घाम, उद्योग केला,

मला अर्पिला मात्र मोठेपणा

अहो, छात्र झाला तुम्ही शिक्षकांनो,

शिकाया नवाध्यापनाची कला

तुम्हा आमुच्यापासुनी ध्येय-दीक्षा

मिळाली, किती स्फूर्ति सांगा मला ?

अहो, खानदेशस्थ सन्मित्र माझे,

तुम्ही लीन शालीन साधेसुधे

जरीला मऊ शुभ्र कापूस तैसा

ऋजू भाव शोभे स्वभावामधे

जणू साखरी मेहरुणीच बोरे

अशी माधुरी भाषणी आर्जवी !

मनाचे तुम्ही मोकळे, संपदा ही

गुणांची, कुबेरासही लाजवी

तुम्ही सर्व पाटील द्यायास आला

’मराठा समाजास’ संजीवनी

जयांनी जुना हाकिला गावगाडा

असे गावचे थोर राजे गुणी !

समाजा, तुझे संपले दैन्य आता

धुरा वाहती सूज्ञ पाटील की

नवा काळ येणार, व्हा शक्तिशाली

नवी चालवायास पाटीलकी

जये स्थापिले हिंदवी राष्ट्र शौर्य

महाराष्ट्रधर्मा जये प्रेरिले

जिजाबाइचा पुत्र तान्हा शिवाजी

तयाचे अम्ही सौंगडी मावळे

महाराष्ट्र त्याचा सुविख्यात, आहो

मराठे अम्ही राज्यकर्ते खरे

नव्या भाग्यकाळामधे भारताच्या

पुढे चालवू आपुले मोहरे

जिथे जन्म झाला शिवाजीप्रभूचा

शिवनेरिच्या त्या शिवारातला

कवि स्फूर्तिने गात राहे पवाडा

करुनी गळा मोकळा आपला !

फुटे तांबडे भारताच्या क्षितीजी

उठा, स्वागताची तयारी करा

अहो, खानदेशस्थ सन्मित्र माझे,

प्रणामांस माझ्या तुम्ही स्वीकरा !


कवी - ग. ह. पाटील
कवितासंग्रहलिंबोळ्या

त्रिपुरी पौर्णिमा

ये आज त्रिपुरि पौर्णिमा । वदन चंद्रमा । पूर्ण फुलवोनी

करि विलास भुवनी शरदऋतूची राणी

किति धवल पडे चांदणे । गोड हासणे । जसे रमणीचे

जे रातराणिचे कुंज फुलवि हृदयीचे

ही विश्वाची प्रणयिनी । सिंधु-दर्पणी । बघे न्याहळुनी

ही रुपसुंदरी स्वताच जाई भुलुनी

मम हृदयसिंधु उचमळे । होउनी खळे । भाव-लहरींचे

उमलतात कवने जणू कळे कमळांचे

पौर्णिमा करा साजरी । हर्षनिर्भरी । तुम्ही भावंडे

चांदणे चकोरापरी लुटा आनंदे

मी रुग्ण इथे आश्रमी । होउनी श्रमी । तळमळे शयनी

मन माझे तुमच्याकडेच गेले उडुनी

मज दिसतो रांगोळिचा । रम्य गालिचा । रेखिला कुशले

ती भावमधुर पाहुनी कला मन भुलले

तुम्हि गगनदीप बनविला । उंच चढविला । विलसतो गगनी

राहील चिरंतन तेवत अंतःकरणी

त्या पणत्या तुम्हि लाविल्या । स्मृती आपुल्या । कधि न विझणार्‍या

या कळया जीवनातल्या सदा फुलणार्‍या !


कवी - ग. ह. पाटील
कवितासंग्रहलिंबोळ्या

कागदी नावा

कागदी नावा करोनी एक एकामागुनी

वाहत्या पाण्यात देतो मी मजेने सोडुनी

नाव माझे, गाव माझे माझिया नावांवरी

मी लिहीतो शाइने काळ्या नि मोठया अक्षरी

वाहुनी जातील नावा दूर त्या बेटावरी

वाटते, वाचील माझे नाव की कोणीतरी

सोडितो नावा भरोनी शुभ्र जाईची फुले

जायची काळ्या प्रदेशा ही प्रकाशाची मुले

पाहता ही मौज जाते दृष्टि आकाशाकडे

चालती नावा ढगांच्या पांढरी ज्यांची शिडे

माझिया नावांसवे की लावण्याला शर्यत

कोण माझा सौंगडी तेथूनि नावा सोडित ?

झाकुनीबाहूत डोके सांजवेळी झोपतो

तारकागंगेत नावा पोहताना पाहतो

स्वप्नपुष्पांच्या भरोनी टोपल्या नावांतुनी

चालल्या मारीत वल्ही काय निद्रायक्षिणी ?


कवी - ग. ह. पाटील
कवितासंग्रहलिंबोळ्या
चैत्राची सोनेरी पहाट..
नव्या स्वप्नाची नवी लाट,
नवा आरंभ, नवा विश्वास
नव्या वर्षाची हीच तर खरी सुरवात

गुडी पाडव्याच्या हार्दिक शुभेच्छा

गुढी उभारनी

गुढीपाडव्याचा सन
आतां उभारा रे गुढी
नव्या वरसाचं देनं
सोडा मनांतली आढी

गेलसालीं गेली आढी
आतां पाडवा पाडवा
तुम्ही येरांयेरांवरी
लोभ वाढवा वाढवा

अरे, उठा झाडा आंग
गुढीपाडव्याचा सन
आतां आंगन झाडूनी
गेली राधी महारीन

कसे पडले घोरत
असे निस्सयेलावानी
हां हां म्हनतां गेला रे
रामपहार निंघूनी

आतां पोथारा हे घर
सुधारा रे पडझडी
करीसन सारवन
दारीं उभारा रे गुढी

चैत्राच्या या उन्हामधीं
जीव व्हये कासाईस
रामनाम घ्या रे आतां
रामनवमीचा दीस

पडी जातो तो 'पाडवा'
करा माझी सुधारनी
आतां गुढीपाडव्याले
म्हना 'गुढी उभारनी'

काय लोकाचीबी तर्‍हा
कसे भांग घोटा पेल्हे
उभा जमीनीच्या मधीं
आड म्हनती उभ्याले

आस म्हनूं नही कधीं
जसं उभ्याले आडवा
गुढी उभारतो त्याले
कसं म्हनती पाडवा ?


कवयित्री – बहिणाबाई चौधरी

ध्येयावर !

झिरुन सिकताकणांपरिस जाति आयुःक्षण

हळूहळु म्हणून हा डळमळे पहा हृत्तट

हुरुप नच राहिला, मतिहि जाहली अस्थिर

निरर्थक विचारितो निज मना, ’करु काय मी ?’

हिमाद्रि-शिखराहुनी अधिक उंच मद्‌ध्येय, ती---

जिवा सतत ओढणी गगनिच्या पतंगापरी

जिणे अजुनि पायथ्यावरिच राहुनी कंठितो

वरी नजर टाकिता नयन जाति हे फाटुनी !

विशाल दिसती उभे किति पहाड माझ्यापुढे

चढून अवघी मला चढण थेट जाणे असे

प्रवासपथ पाहुनी बिकट, वृत्ति हो कंठित

इथून मम जीव हा तळमळे समुत्कंठित !

उडून दिन चालले तरल या अवस्थेमधे

कसे न अजुनी पडे प्रगतिचे पुढे पाउल ?

वृथा बघत अंबरी निघुन आयु जाणार का ?

मनोरचित वैभवे विफल हाय ! होणार का ?

अशी अहह ! दुर्दशा बघु नकोस गे शारदे

तुझाच वसती करी नव ’निसर्ग’ ध्येयावर

क्षणात मज पोचवी बसवुनी तुझ्या वाहनी

सवे सुभग घेत मी कवनदेहिनी नंदिनी !

प्रभाव मग तू पहा जननि, तेथ जाताक्षणी

वसंत फुलवील ती रुचिर दिव्य आलापिनी

बघून नव वैभवा मग हवेतल्या देवता

’अहो नवल !’ बोलुनी तुकवितील माना निज

अदृश्य किमयांसवे उतरतील त्या खालती

सहर्ष कवितेत मी प्रगटवीन त्या अद्‌भुत

अनेक किमया सुधोपम मिळून गंगानदी

प्रसन्न, मधु गायिका सरस वाहु लागेल ती !

प्रवाह मग मी तिचा वरुनि खालती आणिन !

म्हणेल अवघे जगत्, ’अवतरे महाकाव्य हे !’

भगीरथ उभा असे जननि गे, परी प्रश्न हा

प्रवाह शिरि झेलुनी धरिल कोण गंगाधर ?

चमत्कृति करीन मी सकल उच्च ध्येयावर

भुईवरति रांगुनी अधिक पांगला होइन

त्वरा करुनि पोचवी मजसि शारदे, कारण

झिरुन सिकताकणांपरिस जाति आयुःक्षण !


कवी - ग. ह. पाटील
कवितासंग्रहलिंबोळ्या