प्रेमाचें अव्दैत

होतीस तू त्या दिनी बैसली
         जनानी तुझ्या पायचाकीवरी;
तुझे दण्ड कवटाळुनी मांसल
        खडा मी तुझ्या मागुती पिनवरी!

समोरून मागून सोसाटती
       किती धूरचाक्या तशा फटफटी!
बाजूस गाड्या नि टांगे परी
       तुझ्या हुकमतीला न त्यांची क्षिती!

चकर्ड्यातल्या त्या तुझ्या रुस्तुमी
       भुर्भूरता वायुमाजी बटा,
तयांचा अहा, उग्र कामीनिया
      किती हुंगिला चाखिला चोरटा!

चतुर्शिंङिगच्या त्या उतारावरी
        यदा पावले खूप त्वा मारिली
तदा नेत्र झाकून किञ्चाललो
         तुझ्या स्कन्धि अन् मान म्या टाकिली!

मवाली अहा, गुण्ड वाटेमधे
        किती रोखुनी अङगुल्या दाविती!
तुझे बेडरी धैर्य आलोकुनि
        परी वाकुनी खालती पाहती!

'हटा बाजूला!' तू असे जेधवा
        कुणा भाग्यवन्तास आज्ञापिसी,
ठिकाणी तदा त्याचिया मी न का
       अशी वाटली खंत मन्मानसी!

न मज्नू न लैला अशी हिण्डली!
        बटाऊ न वा मोहनेच्या सवे!
मुषाफीर इष्कामधे रगडले
       असे केधवाही न मद्यासवे!

'हुकम्‌डर' स्वरे तो कुणी ओरडे,
       समाधीतुनी तीव्र ये जागृती!
उभारून बाहू वरी तोच अन्
       पुढे पातली पोलिसी आकृती!

खडी पायचाकी करा या क्षणी
         न गाडीस बत्ती कुठे चालला?
काळोख जाला कधींचा बघा,
        निशेमाजि का कोठल्या झिङ्‌गला!

नसे माहिती का तरी कायदा
         न दोघांस पर्वानगी बैसण्या!
पुढे आणखी तो म्हणे काहिंसे
         नसे योग्य ते या स्थळी सांगण्या!

तदा बोललो त्यास मी, तो नसे
         जरी पायचाकीस या कन्दिल;
पहा हा परि आमुच्या अन्तरी
         कसा पेटला प्रीतिचा स्थणिल!

अरे, प्रीतिच्या या प्रकाशापुढे
          तुझ्या बिझ्‌लिच्या लाख बत्त्या फिक्या!
कशाचे दिवे घेउनी बैससि
          कुठे नौबती अन् कुठे ढोलक्या!

जरी आकृती दोन या पाहसी,
        असू एक आम्ही तरी अन्तरी!
न ठावा कसा प्रीतिचा कायदा
        कुड्या वेगळ्या एक आत्मा तरी!

हसे दुष्ट तो खदखदा अन् म्हणे
       करा गोष्टि या राव चौकीवरी!
जमाखर्च हा प्रीतिचा ऐकवा
        जमादार येईल त्याते तरी!

किती आर्जवे साङ्गुनी पाहिले
         जिवाचे न अद्वैत त्याते कळे,
असावेत ठावे कसे फत्तरा
          अहा, प्रीतिचे कायदे कोवळे?

तदा चामचञ्चीतुनी काढुनी
          तयाच्या करी ठेविले काहिंसे!
धरोनी करी पायचाकी तशी
         घरी पातलो एकदांचे कसे!


कवी - केशवकुमार
कवितासंग्रह - झेंडूचीं फुलें

सिनेमा नटाप्रत

चित्रपटिंच्या हे कुशल नटश्रेष्ठा,
        नावलौकिक ऐकला तुझा मोठा;
वृत्तपत्री झळकती तुझे फोटो,
       स्तुतिस्तोत्रे गातसे तुझी जो तो !

म्हणति तुजला 'रूल्डाँफ' कुणी 'चँनी'
         कुणी 'डग्लस' वा काही तसे कोणी
(बोध त्याचा काही न मला होई,
        गम्य, का की, मज त्यातले न काही!)

परी पाहुनि तुज एक मनी शंका
       सहज आली-ती सरळ विचारू का?
'गालदाढी अन् लांबलचक केस
       बोल दोस्ता, कासया राखिलेस?'


कवी - केशवकुमार
कवितासंग्रह - झेंडूचीं फुलें

कुठे जासी?

'कुठे जासी?' वा, काव्यगायनाला,
निघालो हा ठावें न का तुम्हाला?
बघुनि काखेंतिल बाड तरी जडे!
मनी समजा, नच पुसा प्रश्न वेडे!'

'कुठे तू रे?' 'इतुक्यात लिहुन झाली
एक कविता- टाकण्या ती टपाली
निघालो हा - त्या अमुक मासिकाचा
खास आहे ना अंक निघायाचा?'

'आणि तू रे?' 'त्या तमुक शाहिराचा
प्रसिद्धीला ना गुच्छ यावयाचा,
समारंभाची कोण उडे घाई?
आणि संग्राहक तशांतून मीही !

'आणि तू रे?' 'मी रोज असा जातो
काय मार्गी सांडले ते पहातो,
काव्य रचितों जर कधी मज मिळाले
फुल वेणींतुन कुणाच्या गळाले!'

'कुठे तू रे?' 'मसणात जातसे मी!
विषय काव्याला तिथे किति नामी!
मुले पुरताना-चिता पेटताना,
मनी सुचती कल्पना किती नाना!'

पुढुनि दिसले मग मढे एक येता,
कुठे बाबा, जातोस सांग आता?'
'काव्य माझे छापिना कुठे कोणी
जीव द्याया मी जातसे म्हणोनी!'


कवी - केशवकुमार
कवितासंग्रह - झेंडूचीं फुलें

अहा, तिजला चुंबिले असे याने!

("Twenty pounds for a kiss" या विलायतेतील एका खटल्याच्या आधारें)

'असति बाबा रोगार्त-या घराला!'
असा विद्युत्संदेश मला आला;
मधे उपटे हि ब्याद कुठुनि आता?
जीव चरफडला असा घरी जाता!

बैसलेली गाडीत मजसमोर
दिसे बाला कुणि सहज चित्तचोर,
तिला बघता बेभान धुंद झालो
आणि चुंबुनि केव्हाच पार गेला!!

स्मरण कुठले? - मग पुढे काय झाले,
काय घालुनि मत्करी कुठे नेले?
खरे इतुके जाहला दंड काही,
सक्तमजुरी दो मास आणखीही!

अहह! मुकलो त्या रूपसूंदरीते
(आणि वडिलांसही- शान्ति मिळो त्याते!)
अब्रु गेली मिळवली तेवढीही
जगी उरला थारा न कुठे काही!

लाज नाही याजला म्हणो कोणी!
'पशू साक्षात हा!' असे वदो आणि!
तरी म्हटले पाहिजे हे जगाने,
'अहा, तिजला चुंबिले असे याने!'


कवी - केशवकुमार
कवितासंग्रह - झेंडूचीं फुलें

सांग कसे बसले?

[ आचरटपणाचा एक मासला ]

ओळख होता पहिल्या दिवशी,
पूर्वजन्मिंची मैत्री जशी,
मिठ्या मारुनी परस्परांशी
                  जवळ जवळ बसले!

दुसर्‍या दिवशी प्रसंग पाहुन
हळुच काढिती बाड खिशांतुन,
म्हणता 'दावु जरा का वाचुन?'
                   दूर-दुर सरले!

'हवे काव्य तव भिकार कोणा?
चोरितोस माझ्याच कल्पना!'
असे बोलता परस्परांना-
                  सांग- कसे- बसले?


कवी - केशवकुमार
कवितासंग्रह - झेंडूचीं फुलें

रस्त्यावर पडलेले विडीचे थोटुक

                    ----१-----
भाजी मंडइतूनि घेउनि घरा होतो हळू चाललो,
मोठे कामच संपले म्हणुनि मी चित्तात आनंदलो.
     दारी वाट असेल पाहत सखी आता समुत्कंठिता,
     होतो डोलत कल्पनेत असल्या मी चालता चालता!

तो रंगेल गृहस्थ एक पुढुनी ऐटीत आला कुणी,
चंदेरी पगडी शिरी चकचके संजाबही त्यांतुनी.
     होता अंगरका सफेत कळिचा, हाती रुप्याची छडी,
     तोंडी बारिक छान मानुरकरी होती लवंगी विडी!

जोराने झुरके मधूनमधुनी मारी-अधाशी जसा,
सोडी धूर मुखांतुनी हळुहळू, नाकातुनीही तसा,
     ओठाला चटका बसे, मग कुठे आला ठिकाणावरी,
     खाली थोटुक फेकुनी झपझपा गेला पुढे सत्वरी,

माझी जागृत जाहली रसिकता, मागे पुढे पाहिले,
कौशल्ये उचलून ते तडक मी टोपीमध्ये खोविले!


                  ------२------

       झाला त्या दिवशी पगार, तरिही होते खिसे मोकळे!
      तांब्याचा तुकडा नुरे चुकविता देणेकर्‍यांची 'बिले';
आधी पोरवडा तशांतुनि असे संसारही वाढता,
कांता खर्चिक त्यात! शिल्लक कशी सांगा रहावी

      हा येताच विचार, मूढ बनलो आली उदासीनता;
      वाटे स्वस्थपणे कुठे तरि विडी जाऊन प्यावी अता !
आली तल्लफ फार हाय! कुठुनी आणू परंतु विडी,
सारे चाचपले खिसे, परि कुठे हाता न ये एवढी!

      दोस्तांच्या घरि जावया न मजला होते कुठे तोंडही
      पैशांचेहि उधार घेइन तरी, कोठे नस सोयही!
तो रस्त्यावरती अचानक अहा! नेत्रा दिसे थोटुक!
की स्वर्गातुनि देवदूत मज ते टाकी नसे ठाउक!

      प्रेमाने उचलून त्यास वरति ओठांमधे ठेविले,
      काडी घेउनि आणि कोठुनि तरी तात्काळ शिल्गाविले!


कवी - केशवकुमार
कवितासंग्रह - झेंडूचीं फुलें

सखे, बोल-बोल-

का सुंदरि, धरिसि आज असा अबोला?
मी काय सांग तव गे, अपराध केला?
का कोपर्‍यात बससी सखये, रुसून
माझ्याकडे न मुळि पाहसि गे हसुन?

का गाल आज दिसती अगदी मलुल,
की माझियाच पडली नयनास भूल!
तोंडावरी टवटवी लवलेश नाही,
ओठावरी दिसत लालपणा न काही!

का केश हे विखुरले सखये, कपाळी,
केलि न काय अजि वेणीफणी सकाळी?
भाळी न कुंकु विलसे, नथणी न नाकी,
हातातही न मुळि वाजति गोठवाकी!

कोठे तुझा वद असे शिणगारसाज,
का नेससी मलिन हे पटकूर आज?
ठेवुनिया हनुवटी गुडघ्यावरी ही
का एकटीच बसलीस विषण्ण बाई?

व्हावा तुला जरि असेल पदार्थ काही,
घे नाव-तो मग कुठे असु दे कसाही,
द्रोणगिरीसह जसा हनुमन्त येई,
बाजार आणिन इथे उचलून तेवी!

की आणसी उसनवार सदा म्हणून
शेजारणी तुजवरी पडल्या तुटून;
वाटून घेइ परि खंति मना न काही,
शेजारधर्म मुळि त्या लवलेश नाही !

भाडे थके म्हणुनि मालक देइ काय
गे आज 'नोटिस'? परी न तया उपाय !
घेऊन काय बसलीस भिकार खोली,
बांधीन सातमजली तुजला हवेली!

वाटेल ते करिन मी सखये, त्वदर्थ,
संतोषवीन तुज सर्व करून शर्थ!
टाकी परी झडकरी रुसवा निगोड!
दे सुंदरी मजसि एकच गोड-गोड

गेलो पुढे हसत जो पसरून हात,
तो ओरडून उठली रमणी क्षणात-
"व्हा-दूर चावटपणा भलताच काय?
स्पर्शू नका' कडकडे शिरि वीज हाय!!


कवी - केशवकुमार
कवितासंग्रह - झेंडूचीं फुलें
वृत्त - वसंततिलका