कुणकुण

वाळली सारी फुले, उरला तरी पण वास हा
लोपली वनदेवता, पण राहिला वनवास हा

पालवी झडली, तरी उरले जुने पण पान हे
गाव ते उठले, तरी उरले अजून वसाण हे

अग्नि तो विझला जरी, निघतो तरी पण धूर हा
वेदना सरली जरी, सुकतो तरी पण नूर हा

घोर वादळ संपले, पण राहिली हूरहूर ही
चंद्रिका विझली, तरी उरलीच रात्र निसूर ही

वाद ते मिटले, तरी पण राहिलेत विषाद हे
साद ओसरले तरी पण राहिले पडसाद हे

घाव तो बुजला जरी, उरली तरी पण खूण ही
ते रहस्यच लोपले, पण राहिली कुणकुण ही


कवी - ना. घ. देशपांडे
कवितासंग्रह - शीळ

जेव्हा कोनी शेपूट घालून वागेल...

जेव्हा त्यांना ठार मारले जात होते,
तेव्हा माझे मन स्वार्थी बनले होते.
जेव्हा ते जवान शहीद झाले होते,
तेव्हा मी ते गोड भोजन केले होते.

जेव्हा त्यांची शहीद माय रडत होती
तेव्हा माझी माय भांग पडत होती.
जेव्हा तो पिता सहारा शोधात होता,
तेव्हा माझा बाप सिगारेट पीत होता.

जेव्हा त्यांची ती पोरं रडत होती,
तेव्हा माझी पोरं जीने चढत होती,
जेव्हा त्यांची बायको कुंकू पुसत होती.
तेव्हा माझी उंची साडी नेसत होती.

जेव्हा त्यांची सरने जळत होती,
तेव्हा आमची धोरणे जुळत होती.
जेव्हा त्यांची चूल विझली होती,
तेव्हा आमची मटने शिजली होती.

जेव्हा ते राखेतून उभे रहात होते,
तेव्हा माझे दरवाजे पोखरले होते.
जेव्हा ते मजबूत उभे राहिले होते,
तेव्हा माझे मदतीचे दोर कापले होते.

जेव्हा आता माझा बंगला जळतोय,
तेव्हा तो मला दहशतवाद कळतोय.
जेव्हा आता मी मोठ्याने रडतोय,
तेव्हा मी कायम पायात लोळतोय.

जेव्हा आता माझी मस्ती गेलीय,
तेव्हा शहिदांची आठवण आलीय.
जेव्हा त्यांच्या मदतीला गेलो असतो,
तेव्हा मी आता ठार मेलो नसतो.

जेव्हा जेव्हा सैनिकांना मदत लागेल,
तेव्हा सांगतील तसे कोणीही वागेल.
जेव्हा कोनी शेपूट घालून वागेल,
तेव्हा तो समजा सरनाला लागेल.


कवी - सुभाष सोनकांबळे

विशाखा

१.  दूर मनो~यात                          २१.  सहानुभूती                    ४१.  ध्यास
२.  हिमलाट                                  २२.  सात                            ४२.  निर्माल्य
३.  स्वप्नाची समाप्ति                   २३.  माळाचे मनोगत          ४३.  जीवन लहरी
४.  ग्रीष्माची चाहूल                        २४.                                    ४४.  पावनखिंडीत
५.  अहि नकुल                              २५.  उमर खैयाम                ४५.  सैगल
६.  किनार्‍यावर                             २६.  विजयोन्माद               ४६.  कुतूहल    
७.  अवशेष                                    २७.  शेवटचे पान               ४७.  अससी कुठे तू
८.  मातीची दर्पोक्ति                      २८.  उष:काल                     ४८.  भक्तिभाव      
९.  गोदाकाठचा संधिकाल              २९.  तू उंच गडी राहसी        ४९.  नेता   
१०.  स्मृति                                   ३०.  प्रीतीविण                    ५०.  बालकवी
११.  जालियनवाला बाग               ३१.  नदीकिनारी                 ५१.  वनराणी
१२.  जा जरा पूर्वेकडे                     ३२.  पाचोळा                       ५२.  देवाच्या दारी १
१३.  तरीही केधवा                        ३३.  बंदी                             ५३.  देवाच्या दारी २
१४.  मूर्तिभंजक                           ३४.  आव्हान                       ५४.  देवाच्या दारी ३
१५.  कोलंबसाचे गर्वगीत              ३५.  बायरन                        ५५.  टिळकांच्या पुतळ्याजवळ
१६.  आस                                    ३६.  प्रतीक्षा                         ५६.   समिधाच सख्या या
१७.  बळी                                     ३७.  आश्वासन                                   
१८.  लिलाव                                 ३८.  प्रकाश-प्रभू                                
१९.  पृथ्वीचे प्रेमगीत                    ३९.  मेघास 
२०.  गुलाम                                  ४०.  भाव कणिका 

नको येऊ तू!

नको येऊ तू:
कारण की ही सुकली सुमने;
सुगंध सारा ओसरला गऽ !
झाडावरली झडली पाने,
कोकीळ गीतच विस्मरला ग!
नको येऊ तू !


कवी - ना. घ. देशपांडे
कवितासंग्रह - शीळ

कधी रे आता?

राजसा माझ्या
प्रीतीनंऽ येशील
मला तू हौशीनं घेशील
- कधी रे आता ?

अंगणी लावू
तुळशीच्या पंक्ती
सख्या रे! लावू शेवंती!
- कधी रे आता ?

पडावे राया
दो पैसे गाठी
निघावं बाजारासाठी!
- कधी रे आता ?

जरीची घ्यावी
तू साडी-चोळी
हसावी मी साधी भोळी!
- कधी रे आता ?

सराव्या केव्हा
या आटाआटी
रुसावंऽ मी गोफासाठी!
- कधी रे आता ?

भरावं राया
मी सारंऽ पाणी
हसावं मी राजसवाणी!
- कधी रे आता ?

अन निगोतीनं
फक्त तुझ्याखातर
सख्या मी भाजावी भाकर!
- कधी रे आता ?


कवी - ना. घ. देशपांडे
कवितासंग्रह - शीळ

नाही आनंद पहिला

नाही आनंद पहिला गऽ
नाही आनंद पहिला!

मेघामधून
गेली निघून
स्वच्छंद चपला गऽ
नाही आनंद पहिला!

झाली सूनी
प्रीती जुनी
निर्व्देव्द विमला गऽ
नाही आनंद पहिला!

माझा तुझा
आता दुजा
मी छंद लिहिला गऽ
नाही आनंद पहिला!


कवी - ना. घ. देशपांडे
कवितासंग्रह - शीळ

तू !

निम्न्गोरी अंगकांती, उंच आहे तुझा बांधा
जादुगरी तुझा धंदा.

या बटा आल्या कपाळी, मुक्त काळी तुझी वेणी;
सौम्यासाधी तुझी लेणी.

या उभारी भोवयांची रम्य जोडी उभी काळी;
रम्य कुंकू तुझ्या भाळी.

आदराचे सौम्य हसू आणि नाही बरे भोळे;
भावगर्भी तुझे डोळे.

भाषणे अत्यंत साधी अर्थ नाही तरी साधा!
तू जणू की सखी राधा!

सप्त सुरांची, जनानी मंजुळे गऽ, तुझी प्रीती !
सप्तरंगी तुझी प्रीती !!


कवी - ना. घ. देशपांडे
कवितासंग्रह - शीळ