विनोद गाडी चालवत होता. त्याला रस्त्याच्या कडेला एक १२-१३ वर्षांची मुलगी टरबूज विकताना दिसली. विनोदने गाडी थांबवली आणि विचारले, “बेटा, टरबूजाची किंमत काय आहे?”
मुलगी म्हणाली "50 रुपये किमतीचे टरबूज आहे सर..."
मागच्या सीटवर बसलेल्या विनोदची बायको म्हणाली
"एवढे महागडे टरबूज घेऊ नकोस... चल इथून..."
विनोद म्हणाला, “कुठे महाग आहे… त्याच्याकडे असलेले एकही टरबूज पाच किलोपेक्षा कमी नसेल.
जर तुम्ही एक ५० रुपयांना देत असेल, तर ते आम्हाला १० रुपये किलो लागेल... बाजारातून २० रुपये किलोनेही मिळते..."ते तू विकत घेऊन येते.
विनोदची बायको म्हणाली, "तूम्ही थांबा, मला किंमत (सौदा) करू द्या..."
मग ती मुलीला म्हणाली
"तुम्हाला तीस रुपये द्यायचे असतील तर दे, नाहीतर राहू दे..."
मुलगी म्हणाली, "आंटी, मी 40 रुपयांना टरबूज खरेदी केलेत. तुम्ही 45 रुपयांना खरेदी करा..मी तुम्हाला यापेक्षा स्वस्त देऊ शकणार नाही..."
विनोदच्या पत्नीने म्हणाली.
"खोटं बोलू नकोस बेटा... योग्य दर सांग.
बघ, हा तुझा धाकटा भाऊ आहे ना? या कारणासाठी ते थोडे स्वस्त कर.."
खिडकीतून डोकावणाऱ्या आपल्या चार वर्षांच्या मुलाकडे बोट दाखवत ती म्हणाली..
सुंदर मुलाला पाहून, मुलगी तिच्या हातात एक टरबूज उचलून कारच्या जवळ आली. मग त्या मुलाच्या गालाला हात लावत म्हणाली.
"खरंच माझा भाऊ खूप देखणा आहे आंटी..."
विनोदची बायको मुलाला म्हणाली, "बहिणीला नमस्कार कर बेटा..."
मुलाने प्रेमाने म्हटले, "नमस्कार दीदी..."
मुलीने गाडीची खिडकी उघडली आणि मुलाला बाहेर काढले आणि मग म्हणाली
"तुझे नाव काय भाऊ?"
मुलगा म्हणाला, "माझे नाव गोलू आहे, दीदी..."
आपल्या मुलाला बाहेर काढल्यामुळे विनोदची बायको थोडी अस्वस्थ झाली... ती लगेच म्हणाली, "अरे बेटा, त्याला आत परत पाठव.. त्याला धुळीची ऍलर्जी आहे..."
मुलगी त्याच्या आवाजाकडे दुर्लक्ष करून मुलाशी बोलली
"तू खरंच गुबगुबीत भाऊ आहेस... टरबूज खाशील का?"
मुलाने होकार दिल्यावर मुलीने त्याला टरबूज दिले.
गोलूला पाच किलो टरबूज सांभाळता आले नाही..टरबूज निसटला आणि हातातून खाली पडला आणि त्याचे तीन-चार तुकडे झाले… टरबूज पडून तुटल्याने मुलगा रडू लागला…
मुलगी त्याला सांभाळत म्हणाली...
"अरे भाऊ, रडू नकोस... मी अजून एक घेऊन येते..."
मग तिने धावत जाऊन दुसरे मोठे टरबूज उचलले...
तिने टरबूज उचलले तोपर्यंत विनोदच्या पत्नीने मुलाला गाडीच्या आत ओढले आणि खिडकी बंद केली...
मुलीने उघड्या ग्लासमधून टरबूज आत दिले आणि म्हणाली, "हे घे भाऊ, खूप गोड निघेल."
विनोद शांत बसून त्या मुलीची कृती पाहत होता...
विनोदची पत्नी म्हणाली
"जे टरबूज फुटले त्याचे पैसे मी देणार नाही... तुझ्या चुकीमुळे फुटले..."
मुलगी हसत म्हणाली," सोडा काकू... या टरबूजचे पैसेही देऊ नका... मी माझ्या भावासाठी दिले आहे..."
हे ऐकून विनोद आणि त्याची पत्नी दोघेही हतबल झाले.
विनोद म्हणाला, "नाही मुलगी, तुझ्या दोन्ही टरबुजाचे पैसे घे..."
मग त्याने 100 रुपयांची नोट त्या मुलीकडे दिली.. मुलीने हाताच्या इशाऱ्याने नकार दिला आणि तिथून निघून गेली… आणि तिच्या उरलेल्या टरबुजाजवळ जाऊन उभी राहिली…
गाडीतून उतरल्यावर विनोदही तिथे आला होता… येताच तो म्हणाला…
"पैसे घे बेटा नाहीतर तुझे मोठे नुकसान होईल..."
मुलगी म्हणाली
"आई म्हणते नात्याचा विचार केला तर नफा-तोट्यात फरक नसतो..तू गोलूला माझा भाऊ म्हटल्यावर मला खूप बरं वाटलं... माझाही एक लहान भाऊ होता पण.."
विनोद म्हणाला, "काय झालं तुझ्या भावाला?"
ती म्हणाली...'
"जेव्हा तो दोन वर्षांचा होता, त्याला रात्री ताप आला होता... माझी आई त्याला सकाळी दवाखान्यात नेण्यापूर्वीच त्याचा मृत्यू झाला... मला माझ्या भावाची खूप आठवण येते.
त्याच्या एक वर्ष आधी वडिलांचेही असेच आम्हाला सोडून निधन झाले होते...”
विनोदची पत्नी म्हणाली...
"घे मुली घे, तुझे पैसे घे..."
मुलगी म्हणाली, "मी पैसे घेणार नाही काकू..."
विनोदची बायको गाडीपाशी गेली आणि मग तिच्या पिशवीतून पायलची जोडी काढली... जी तिने आज तिच्या आठ वर्षांच्या मुलीसाठी तीन हजार रुपयांना विकत घेतली होती... मुलीला देताना ती म्हणाली.
"तुम्ही गोलूला तुमचा भाऊ मानलात, तर मी तुझ्या आई सारखे झाले.आता तु हे घेण्यास नकार देऊ शकत नाही..."
मुलीने हात पुढे केला नाही तेव्हा त्याने बळजबरीने मुलीच्या मांडीवर पायल घातला आणि म्हणाली .
"हे ठेव...जेव्हाही घालशील तेव्हा आम्हा सगळ्यांची आठवण येईल..."
असं म्हणत ती परत निघून गाडीत बसली...
मग विनोदने गाडी सुरू केली आणि मुलीला बाय म्हणत ते निघून गेले.
विनोद गाडी चालवताना विचार करत होता की भावनिकता म्हणजे काय...काही वेळापूर्वी त्याची बायको रु.10-20 वाचवण्यासाठी युक्त्या अवलंबत होती...थोड्याच वेळात ती इतकी बदलली की तिने रु.3000 किमतीची पायल दिली. .
तेव्हा अचानक विनोदला त्या मुलीची एक गोष्ट आठवली.
*"नात्यात नफा आणि तोटा पाहिला जात नाही."*
विनोद हा त्याच्याच मोठ्या भावाविरुद्ध मालमत्तेच्या वादातून न्यायालयात खटला चालवत होता.
त्याने लगेच मोठ्या भावाला फोन केला... फोन उचलताच तो म्हणाला, "भाऊ, मी विनोद..."
भाऊ म्हणाला, "का फोन केलास?"
विनोद म्हणाला
"भाऊ, तुम्ही ते मुख्य बाजाराचे दुकान घ्या... माझ्यासाठी ते मार्केटमध्ये सोडा.
आणि तुम्ही तो मोठा प्लॉट पण घ्या...मी लहान घेईन.
मी उद्याच केस मागे घेत आहे..."
बराच वेळ समोरून आवाज आला नाही...
तेव्हा त्याचा मोठा भाऊ म्हणाला, "यामुळे तुझे खूप नुकसान होईल, विनोद..."
विनोद म्हणाला...
"भाऊ, आज मला समजले की नात्यात नफा-तोटा नसतो एकमेकांचा आनंद बघता येतो...तेथून पुन्हा एकदा शांतता पसरली होती.
तेवढ्यात विनोदला त्याच्या मोठ्या भावाचा रडण्याचा आवाज ऐकू आला...
विनोद म्हणाला "रडतोस का भाऊ?"
मोठा भाऊ म्हणाला, "तुम्ही आधी इतके प्रेमाने बोलला असता तर मी तुला सर्व काही दिले असते.
आता घरी चल... तुम्ही दोघेही प्रेमाने एकत्र बसून वाटून घेऊ..."
काही गोड शब्द उच्चारताच इतका कडवटपणा कुठे गेला कळलेच नाही...जे काल एक-एक इंच जमिनीसाठी लढत होते, ते आज आपल्या भावाला सर्वस्व द्यायला तयार आहेत...
